Με ιδιαίτερη χαρά συμμετέχω στη σημερινή εκδήλωση.

Υπάρχουν οι κατ’ επάγγελμα φίλοι του περιβάλλοντος, αλλά και όσοι πραγματικά θέλουν ένα βιώσιμο, δίκαιο και πράσινο μέλλον μακριά από ακρότητες.

Στους δεύτερους ανήκει τόσο το Πατριαρχικό Ίδρυμα Πατερικών Μελετών όσο και η ΝΔ.

Άλλωστε, ο σημερινός πρωθυπουργός υπήρξε ως βουλευτής και τομεάρχης περιβάλλοντος του κόμματος.

Η συμβολή, λοιπόν, των νέων τεχνολογιών στην προστασία του περιβάλλοντος είναι ένας τομέας που ενώνει επιστήμη, ηθική και κοινωνική ευθύνη.

Σήμερα, η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει κρίσιμες περιβαλλοντικές προκλήσεις: κλιματική αλλαγή, ρύπανση, απώλεια βιοποικιλότητας, υπερεκμετάλλευση φυσικών πόρων.

Ωστόσο, οι τεχνολογίες του 21ου αιώνα μας προσφέρουν ισχυρά εργαλεία για την ανάσχεση αυτών των φαινομένων, υπό την προϋπόθεση, βέβαια, ότι αξιοποιούνται με σύνεση, δικαιοσύνη και ηθικό προσανατολισμό.

Με τη χρήση δορυφορικών εικόνων, αισθητήρων και τεχνητής νοημοσύνης, μπορούμε να παρακολουθούμε σε πραγματικό χρόνο τις αλλαγές στο κλίμα, τα δάση, τις θάλασσες και την ατμόσφαιρα.

Ήδη το υπουργείο ψηφιακής διακυβέρνησης έχει προχωρήσει σε αγορά σχετικών μικροδορυφόρων.

Το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Copernicus, για παράδειγμα, παρέχει ανοιχτά δεδομένα για την παρακολούθηση της Γης, επιτρέποντας στους επιστήμονες, αλλά και στους πολίτες, να συμμετέχουν ενεργά στην περιβαλλοντική προστασία.

Μέσω δορυφορικών και επίγειων παρατηρήσεων, οι υπηρεσίες του Copernicus παρέχουν σε σχεδόν πραγματικό χρόνο δεδομένα παγκόσμιου επιπέδου, τα οποία μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη τοπικών και περιφερειακών αναγκών, προκειμένου να κατανοήσουμε καλύτερα τον πλανήτη μας και να διαχειριστούμε βιώσιμα το περιβάλλον στο οποίο ζούμε.

Η τεχνολογία επιτρέπει, επίσης, τη δημιουργία έξυπνων πόλεων με μειωμένο ενεργειακό αποτύπωμα.

Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει και στα έξυπνα σπίτια τα οποία είναι εξοπλισμένα με τεχνολογία που επιτρέπει την αυτοματοποιημένη ή την απομακρυσμένη διαχείριση διαφόρων λειτουργιών, όπως ρύθμιση φωτισμού, θερμοκρασίας, και σκίασης ανάλογα με την ώρα ή την παρουσία ανθρώπων, αυτόματο κλείσιμο φώτων ή ηλεκτρικών συσκευών όταν δεν χρησιμοποιούνται, ειδοποιήσεις στο κινητό για ασυνήθιστη δραστηριότητα κ.λπ.

Ο δείκτης ευφυούς ετοιμότητας των κτιρίων θα χρησιμοποιείται για να μετρά την ικανότητα των κτιρίων να χρησιμοποιούν τις τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών, καθώς και των ηλεκτρονικών συστημάτων προκειμένου να προσαρμόζουν τη λειτουργία των κτιρίων στις ανάγκες των ενοίκων και του δικτύου και να βελτιώνουν την ενεργειακή απόδοση και τις συνολικές επιδόσεις των κτιρίων.

Μέσα από εφαρμογές έξυπνου φωτισμού, διαχείρισης απορριμμάτων και συστημάτων μετακίνησης με ηλεκτρικά ή αυτόνομα οχήματα, οι πόλεις μπορούν να γίνουν πιο καθαρές και ανθρώπινες.

Το ΕΚΕΤΑ προχωρά με λύσεις που ήδη εφαρμόζονται.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το Ευρωπαϊκό ερευνητικό έργο HIRECORD (Horizon Europe) για την ανάπτυξη αποτελεσματικής και οικονομικής δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα από βιομηχανικές μονάδες.

Επίσης, η κατασκευή πρωτότυπης πιλοτικής μονάδας δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα με δυναμικότητα 10 τόνους την ημέρα.

Η εγκατάσταση και η λειτουργία της πιλοτικής μονάδας από τον Ιούλιο 2025 σε τρεις Ελληνικές εταιρείες για περίοδο 6 μηνών σε κάθε μια.

Στην ασβεστοποιία CaO Hellas στο εργαστάσιο στο Βόλο, την ELPEDISON στη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής στη Θίσβη Βοιωτίας και την Helleniq Energy (πρώην Ελληνικά Πετρέλαια) στο διυλιστήριο Θεσσαλονίκης.

Η πρόοδος στην ηλιακή και αιολική ενέργεια, αλλά και η ανάπτυξη αποδοτικών συσσωρευτών ενέργειας (μπαταριών), ανοίγουν τον δρόμο για έναν κόσμο που απεξαρτάται από τα ορυκτά καύσιμα.

Η τεχνολογία υδρογόνου και οι μικροδικτυώσεις (microgrids) ενισχύουν την ενεργειακή αυτάρκεια τοπικών κοινοτήτων.

Ήδη μεγάλες ελληνικές εταιρείες, όπως τα ΕΛΠΕ, η ΔΕΗ και η ΜOTOR OIL επιταχύνουν τον βηματισμό τους σε τέτοια κατεύθυνση.

Η ψηφιοποίηση των συστημάτων διαχείρισης απορριμμάτων, με τη βοήθεια αισθητήρων και ρομποτικών γραμμών διαλογής για την ιχνηλασιμότητα υλικών, καθιστά την ανακύκλωση πιο αποτελεσματική και διαφανή, ενώ παράλληλα ενισχύει το μοντέλο της κυκλικής οικονομίας.

Η τηλεκπαίδευση, τα ψηφιακά εργαστήρια και οι διαδραστικές πλατφόρμες δίνουν την ευκαιρία σε μαθητές, φοιτητές και πολίτες κάθε ηλικίας να ευαισθητοποιηθούν και να αποκτήσουν γνώσεις και δεξιότητες για την προστασία του περιβάλλοντος.

Οι τεχνολογίες αυτές ενισχύουν τον διάλογο μεταξύ επιστήμης, εκπαίδευσης και κοινωνίας.

Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί και στη χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) για την παρακολούθηση δασικών πυρκαγιών, λαθροϋλοτομίας, ρύπανσης ακτών ή εκτάσεων Natura.

Η πυροσβεστική και η δασική υπηρεσία ήδη τα διαθέτουν.

Επίσης, με αυτά τα μέσα είναι δυνατή και η ανίχνευση παρανομιών σε προστατευόμενες περιοχές με θερμικές κάμερες ή κάμερες υψηλής ανάλυσης.

Σημαντική είναι και η συμβολή της τεχνολογίας στον τομέα της γεωργίας.

Αισθητήρες στο χωράφι και δορυφορικά δεδομένα επιτρέπουν στους αγρότες να γνωρίζουν πότε και πού χρειάζεται νερό, λίπασμα ή φυτοφάρμακα, μειώνοντας έτσι τη σπατάλη πόρων και τη ρύπανση.

Στην ίδια κατεύθυνση κινούνται και οι αυτόνομες γεωργικές μηχανές που λειτουργούν με ηλεκτρική ενέργεια και έχουν χαμηλότερες εκπομπές CO₂.

Για την προώθηση της αναγεννητικής γεωργίας σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η γεωργία άνθρακα (Carbon Farming) η οποία έχει στόχο την ανάπτυξη πρακτικών που ενισχύουν την αποθήκευση άνθρακα στο έδαφος και συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Πολλές γεωργικές εκμεταλλεύσεις διαθέτουν πλέον τις παραπάνω τεχνολογίες, ενώ η Αμερικάνικη Γεωργική Σχολή προχωρά βαθιά στην έρευνα.

Ιδιαίτερα αναφορά θέλω να κάνω στη βιομηχανική συμβίωση, η οποία υλοποιείται υπό μορφή βιομηχανικών συμπλεγμάτων, στα οποία διάφορες επιχειρήσεις ανταλλάσσουν υλικά και ενέργεια με σκοπό να μειώσουν τα απόβλητα και να αυξήσουν την αποδοτικότητα.

Αυτό μπορεί να σημαίνει, για παράδειγμα, ότι τα απόβλητα μιας βιομηχανίας (όπως υπολείμματα ή καυσαέρια) χρησιμοποιούνται ως πρώτες ύλες ή πηγή ενέργειας για άλλες βιομηχανίες.

Έτσι, επιτυγχάνεται όχι μόνο η μείωση των αποβλήτων, αλλά και η βελτίωση των συνολικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων του συνόλου των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.

Θα ήταν παράλειψη αν δεν ανέφερα και κάποιες παγκόσμιες πρωτοβουλίες ψηφιακής παρακολούθησης.

Για παράδειγμα η Global Forest Watch είναι μια διαδικτυακή πλατφόρμα που παρέχει δεδομένα για την αποψίλωση των δασών σε πραγματικό χρόνο, ενώ η Earth Engine της Google αποτοτελεί μια πλατφόρμα ανάλυσης δορυφορικών εικόνων για ερευνητικούς και περιβαλλοντικούς σκοπούς.

Όμως, επιτρέψτε μου να τονίσω ότι η τεχνολογία από μόνη της δεν αποτελεί λύση.

Είναι εργαλείο.

Η αποτελεσματικότητα και η ηθική της χρήση εξαρτώνται από τις αξίες που καθοδηγούν την κοινωνία: τη δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη, τον σεβασμό στη δημιουργία.

Το Πατριαρχικό Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, με τη διαχρονική του προσφορά στην παιδεία και τον πολιτισμό, μπορεί να αποτελέσει γέφυρα ανάμεσα στην επιστήμη και την ορθόδοξη θεώρηση της σχέσης του ανθρώπου με τη φύση.

Το Πατριαρχικό Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, με την πολύτιμη πνευματική και ερευνητική του προσφορά, δεν αποτελεί απλώς έναν φορέα μελέτης της πατερικής γραμματείας, αλλά και έναν ζωντανό θεσμό διαλόγου ανάμεσα στην Ορθόδοξη παράδοση και τις προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου.

Ο ρόλος του Πατριαρχικού Ιδρύματος Πατερικών Μελετών (Π.Ι.Π.Μ.) μπορεί να αποτελέσει κεντρικό άξονα σύνδεσης ανάμεσα στη θεολογική παράδοση και τις σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις, προσδίδοντας πνευματικό βάθος και ανθρωποκεντρικό προσανατολισμό στην έννοια της περιβαλλοντικής προστασίας.

Ο συνδυασμός γνώσης, πίστης και τεχνολογίας μπορεί να εμπνεύσει νέους τρόπους ζωής που σέβονται τον άνθρωπο και το περιβάλλον.

Η δια βίου εκπαίδευση είναι η βάση για αυτή τη μετάβαση.

Σας ευχαριστώ θερμά για την προσοχή σας.