Η τεχνητή νοημοσύνη δεν αποτελεί πλέον μια υπόσχεση του μέλλοντος, αλλά μια πραγματικότητα που μετασχηματίζει ριζικά κάθε πτυχή της κοινωνικής και οικονομικής ζωής.

Στον μετασχηματισμό αυτόν, οι θεσμικοί φορείς καλούνται όχι να ακολουθήσουν, αλλά να ηγηθούν.

Και το ερώτημα που τίθεται δεν είναι αν θα ρυθμίσουμε, αλλά πώς θα το πράξουμε με δημοκρατικό, αποτελεσματικό και προοδευτικό τρόπο.

Ως Πρόεδρος της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Έρευνας και Τεχνολογίας της Βουλής, θέλω να υπογραμμίσω ότι ο ρόλος του Κοινοβουλίου είναι κρίσιμος: αφενός, γιατί διαμορφώνει το θεσμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο η τεχνολογία αναπτύσσεται και εφαρμόζεται· αφετέρου, γιατί φέρει την ευθύνη να εξασφαλίσει ότι οι εξελίξεις αυτές υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον, προάγουν τα δικαιώματα και μειώνουν τις ανισότητες.

Η Επιτροπή μας έχει ως βασικό της μέλημα τη γεφύρωση της επιστημονικής γνώσης με τον πολιτικό σχεδιασμό.

Πιο συγκεκριμένα, η Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Έρευνας και Τεχνολογίας της Βουλής λειτουργεί ως θεσμικός κόμβος διαλόγου και στρατηγικού συντονισμού για την ανάπτυξη και ρύθμιση της Τεχνητής Νοημοσύνης στην Ελλάδα.

Μέσω συνεδριάσεων με ειδικούς, πανεπιστημιακούς, κοινωνικούς φορείς και διεθνείς οργανισμούς, συμβάλλει στην ενσωμάτωση κρίσιμων ζητημάτων στη δημόσια πολιτική για την AI, όπως η αλγοριθμική διαφάνεια, οι ανισότητες στην πρόσβαση, ο σεβασμός των δικαιωμάτων, η ηθική διακυβέρνηση της τεχνολογίας.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι διαχρονική πρόκληση που υπερβαίνει κυβερνητικές θητείες.

Η Επιτροπή εξασφαλίζει συνέχεια στρατηγικής σκέψης, ώστε η Ελλάδα να μη μείνει πίσω στον διεθνή ανταγωνισμό, διατηρώντας τη διακομματική θεσμική μνήμη και συνέχεια των πολιτικών.

Σε αυτή τη συγκυρία, η Τεχνητή Νοημοσύνη απαιτεί να κινητοποιήσουμε όχι μόνο νομοθετικά εργαλεία, αλλά και νέες μορφές διακυβέρνησης της καινοτομίας, νέους θεσμούς διαλόγου και συμμετοχής.

Το εθνικό οικοσύστημα έρευνας και τεχνολογίας χρειάζεται στήριξη, χρηματοδότηση, αλλά και εθνικό προσανατολισμό με ηθική πυξίδα.

Η χώρα μας έχει ήδη κάνει σημαντικά βήματα με την Εθνική Στρατηγική για την Τεχνητή Νοημοσύνη, σε συντονισμό με τις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, και τώρα βρίσκεται μπροστά στην πρόκληση της υλοποίησης.

Είναι ευθύνη όλων μας να διασφαλίσουμε ότι η στρατηγική αυτή δεν θα μείνει στα χαρτιά.

Απαιτείται διαλειτουργικότητα μεταξύ υπουργείων, στενή συνεργασία με τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα, διάλογος με την κοινωνία των πολιτών και αξιοποίηση των δυνατοτήτων της αυτοδιοίκησης.

Με ισχυρό ακαδημαϊκό δυναμικό, αναπτυσσόμενο τεχνολογικό οικοσύστημα και καινοτόμες επιχειρήσεις, η περιοχή μπορεί να αναδειχθεί σε κόμβο ψηφιακού μετασχηματισμού.

Εξάλλου, σύμφωνα με σχετική έρευνα της EPTA τα κοινοβούλια έχουν διττό ρόλο: χρειάζεται να πρωτοπορήσουν με με νομοθεσία που θα προσαρμόζεται στις εξελίξεις, για μέγιστο όφελος και ελάχιστες συνέπειες, αλλά και με υπεύθυνη χρήση του νέου μέσου.

Ο ανθρώπινος παράγοντας χρειάζεται πάντα για τη σφαιρική γνώση, το υψηλό επίπεδο κριτικής σκέψης και τους κανόνες της ηθικής.

Για να επιτευχθεί αυτό, σύμφωνα με την EPTA, πρέπει να υπάρχει Στρατηγική ΤΝ προσαρμοσμένη στους στόχους του κοινοβουλίου, εκπαίδευση Μελών και προσωπικού, μικρά πιλοτικά Προγράμματα ΤΝ.

Σε κάθε περίπτωση ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δοθεί στη διατήρηση των θέσεων εργασίας, βελτιώνοντας ταυτόχρονα τη σχέση των πολιτών με το Κοινοβούλιο κάνοντας πιο προσβάσιμη τη νομοθεσία και τις κοινοβουλευτικές λειτουργίες για τους πολίτες.

Αυτό μπορεί να γίνει με τις περιλήψεις της ολομέλειας, τις περιλήψεις των νομοσχεδίων, τη μετατροπή των περιλήψεων σε podcasts, τη χρήση Chatbots για την κατανόηση της νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας, τη διαδραστική οπτικοποίηση ανοικτών δεδομένων κλπ.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι εφαρμογές ΤΝ χρησιμοποιούν στη Βιβλιοθήκη της Βουλής (ευρετήριο) και στα Πρακτικά (speech to text).

Ήδη υπάρχει μια πρόταση για τη δημιουργία ενός Ψηφιακού Διαλογικού Βοηθού βασισμένου σε προηγμένη τεχνητή νοημοσύνη με στόχο τη μεταμόρφωση της πρόσβασης στα έγγραφα του κοινοβουλευτικού ελέγχου και τα πρακτικά της Βουλής.

Η υλοποίηση ενός ψηφιακού διαλογικού βοηθού βασισμένου δεν αποτελεί απλώς μια τεχνολογική αναβάθμιση.

Αποτελεί μια ουσιαστική επένδυση στη δημοκρατία, τη διαφάνεια και την ενίσχυση της σχέσης του πολίτη με τους θεσμούς.

Θέτει την Ελλάδα στην πρώτη γραμμή των χωρών που αξιοποιούν τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης για τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας ζωής και την παροχή προσβάσιμης και αξιόπιστης πληροφορίας.

Η υλοποίηση ενός τέτοιου έργου θα αναβαθμίσει δραστικά τον τρόπο με τον οποίο η κοινοβουλευτική πληροφορία είναι διαθέσιμη και αξιοποιήσιμη, συμβάλλοντας στην ενημέρωση, την ενεργό συμμετοχή και, εν τέλει, στην ενδυνάμωση του δημοκρατικού διαλόγου