Βλαχόφωνος Ελληνισμός και σύγχρονες προκλήσεις 11/10/2025 Ακαδημία Αθηνών

Σας ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση να απευθύνω χαιρετισμό στο σημερινό συνέδριο.
Πρόκειται για μια εξαιρετικά επίκαιρο συνέδριο, που αγγίζει τον πυρήνα της ταυτότητάς μας, όχι μόνο ως πολιτιστική κοινότητα, αλλά και ως έθνος.
Ο βλαχόφωνος ελληνισμός, με τη βαθιά ριζωμένη παρουσία του στον ελλαδικό και βαλκανικό χώρο, δεν είναι απλώς μια διάλεκτος ή ένα εθνοπολιτισμικό φαινόμενο.
Είναι ένα κομμάτι της ψυχής του ελληνισμού, ένα ζωντανό παράδειγμα της ποικιλομορφίας και της δύναμης της ελληνικής παράδοσης.
Είναι η γλώσσα, τα τραγούδια, οι χοροί, οι τελετουργίες, τα έθιμα, η πίστη, οι αξίες.
Χωρίς παράδοση, ένας λαός κινδυνεύει να μετατραπεί σε πληθυσμό χωρίς ρίζες, χωρίς προσανατολισμό, χωρίς μνήμη.
Γι’ αυτό και η συζήτηση για τον βλαχόφωνο ελληνισμό δεν είναι απλώς λαογραφική.
Είναι εθνική, πολιτιστική, υπαρξιακή.
Ζούμε σε μια εποχή ραγδαίων μεταβολών, αλλά και αντιφάσεων.
Πριν από λίγα χρόνια, η παγκοσμιοποίηση παρουσιαζόταν ως αναπόφευκτη.
Οι εθνικές ταυτότητες θεωρούνταν παρωχημένες, οι παραδόσεις ξεπερασμένες, οι πολιτισμοί ισοπεδώνονταν στο όνομα μιας παγκόσμιας κουλτούρας-χυλού.
Προσπαθούσαν να μας πείσουν ότι δεν υπάρχουν έθνη, μόνο χώρες.
Ότι δεν υπάρχουν λαοί με ιστορία, μόνο πληθυσμοί.
Ότι ο πολιτισμός είναι απλώς μια κατανάλωση εικόνων και προϊόντων.
Σήμερα, όμως, βλέπουμε να αναδύεται μια νέα πραγματικότητα.
Η εποχή της απόλυτης παγκοσμιοποίησης φαίνεται να φθίνει.
Μιλούμε πια για αποπαγκοσμιοποίηση, για επιστροφή στις εθνικές αναφορές, στις πολιτιστικές ρίζες, στα παραδοσιακά σχήματα κοινωνικής συνοχής.
Όμως αυτή η επιστροφή δεν είναι δεδομένη.
Δεν θα γίνει από μόνη της.
Θα πρέπει να διαφυλάξουμε συνειδητά την πολιτιστική μας κληρονομιά, να την περάσουμε στους νέους, να την αναδείξουμε μέσα από την εκπαίδευση, την τέχνη, την τεχνολογία.
Ο ελληνισμός διαχρονικά υπήρξε φορέας πολιτισμού.
Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, οι Έλληνες κρατούν Θερμοπύλες.
 Όχι μόνο με όπλα, αλλά και με λόγο, με τραγούδι, με γλώσσα, με μνήμη.
Η παράδοση δεν μας καθηλώνει στο παρελθόν.
Αντίθετα, μας δείχνει πώς να βαδίσουμε στο μέλλον με ρίζες.
Η βλάχικη γλώσσα, για παράδειγμα, δεν πρέπει να είναι απλώς αντικείμενο επιστημονικής μελέτης, αλλά ζωντανό μέσο επικοινωνίας.
Τα τραγούδια και οι χοροί των βλαχόφωνων κοινοτήτων δεν είναι μόνο φολκλορικά θεάματα, αλλά κώδικες έκφρασης, εμπειρίες ζωής.
Σε αυτή την προσπάθεια, η τεχνολογία μπορεί και πρέπει να είναι σύμμαχος.
Η τεχνολογία δεν αντιστρατεύεται την παράδοση.
Αντιθέτως, όταν χρησιμοποιείται με φρόνηση και όραμα, μπορεί να την ενισχύσει, να τη διαδώσει, να τη διασώσει.
Ως Πρόεδρος της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Έρευνας και Τεχνολογίας της Βουλής των Ελλήνων, οφείλω να αναδείξω αυτήν τη διάσταση της τεχνολογίας όχι μόνο ως εργαλείο καινοτομίας ή ανάπτυξης, αλλά και ως φορέα πολιτισμικής συνέχειας.
Σήμερα έχουμε τη δυνατότητα να καταγράψουμε τη γλώσσα, να ψηφιοποιήσουμε αρχεία, να διασώσουμε τραγούδια, να δημιουργήσουμε διαδραστικά περιβάλλοντα μάθησης για τις νέες γενιές, να φέρουμε την παράδοση κοντά στα παιδιά μας ως ζωντανή εμπειρία.
Μπορούμε να δημιουργήσουμε βάσεις δεδομένων, εφαρμογές γλωσσικής διδασκαλίας, εικονικές αναπαραστάσεις κοινοτήτων, να τεκμηριώσουμε την ιστορία των βλαχόφωνων Ελλήνων με επιστημονική ακρίβεια, αλλά και με σεβασμό.
Η τεχνολογία μας προσφέρει τα μέσα για να μετατρέψουμε τις σύγχρονες προκλήσεις σε ευκαιρίες.
Η επιστήμη και η τεχνολογία μπορούν να συμβάλουν στη διατήρηση και την ανάδειξη του βλαχόφωνου ελληνισμού, αντιμετωπίζοντας τις σύγχρονες προκλήσεις με δημιουργικότητα και καινοτομία.
Να ενισχύσουμε τη σύνδεση των νέων με τις ρίζες τους.
Και αυτό είναι ένα έργο βαθιά εθνικό, βαθιά πολιτιστικό, αλλά ταυτόχρονα και σύγχρονο.
Θέλω να συγχαρώ θερμά τους διοργανωτές, τους συμμετέχοντες επιστήμονες και όλους όσοι συμβάλλουν στη μελέτη αυτού του τόσο σημαντικού κεφαλαίου του ελληνισμού.
Σας ευχαριστώ πολύ!